Hoornvliestransplantatie - Artikel

[Luuss0404]

Wat is een hoornvlies ?
Het hoornvlies is het doorzichtige heldere voorste deel van het oog, waardoor het licht het oog binnen komt. Dit deel ligt voor de iris (het regenboogvlies). Een hoornvlies dat troebel is geworden door beschadiging of een ziekte, belemmert de lichtinval in het oog. Het netvlies binnen in het oog ontvangt geen helder beeld meer en men ziet slecht. Ook kan een hoornvlies een onregelmatige vorm hebben. Ook dit is reden voor een slecht zicht.

Oorzaken van hoornvliestroebeling of vervorming.
Messen, scharen of andere scherpe voorwerpen kunnen het hoornvlies beschadigen. Hetzelfde kan gebeuren ten gevolge van vuurwerk of bijtende stoffen. Het dragen van een veiligheidsbril kan in de meeste gevallen hoornvliesbeschadiging voorkomen.
Hoornvliestroebelingen of vervormingen kunnen echter ook optreden ten gevolge van een ziekte. Dit kan een infectieziekte zijn, maar ook een erfelijke aandoening. De oogarts kan u vertellen welke aandoening bij u de oorzaak is van de vertroebeling van het hoornvlies.

Hoornvliestransplantatie.
Als het hoornvlies blijvend troebel geworden is of zo onregelmatig dat een contactlens niet meer kan worden verdragen, kan het zien alleen worden hersteld door vervanging van het hoornvlies. Dit gebeurt door transplantatie. Het nieuwe hoornvlies is afkomstig van een donor; dat betekent dat u moet wachten tot er een hoornvlies beschikbaar is dat bij u past. Hoelang dat wachten zal duren is niet van te voren te zeggen.

De operatie.
Bij de operatie wordt een rond schijfje uit het hoornvlies verwijderd en vervangen door eenzelfde schijfje van het heldere donorhoornvlies. Dit nieuwe hoornvlies wordt rondom vastgehecht In sommige gevallen wordt een schijfje van halve dikte veravngen, bijvoorbeeld wanneer
de beschadiging of ziekte alleen in het voortse of achterste deel van het hoornvlies zit.. Of de operatie onder narcose of onder plaatselijke verdoving plaatsvindt, is van meerdere factoren afhankelijk. Dit kunt u met de eigen oogarts bespreken. In het algemeen blijft men voor deze ingreep ongeveer een week in het ziekenhuis.

Na de operatie.
Na de operatie is het van het grootste belang om infectie en afstoting te voorkomen. Daarom krijgt het oog nog langdurig medicijnen toegediend, meestal oogdruppels. De hechtingen moeten vaak langer dan een jaar in het oog blijven zitten. Hier heeft u nauwelijks last van. Omdat de vorm van het hoornvlies de eerste maanden na de operatie nog sterk kan wisselen, wordt de definitieve bril of contactlens in de regel ook pas na een jaar voorgeschreven. Pas daarna kan het
definitieve resultaat beoordeeld worden.

Waar moet u zelf op letten ?
Het spreekt vanzelf dat het oog na de operatie blijvend erg kwetsbaar is. Vermijd daarom duwen en stoten tegen het oog. Het beste is overdag een bril te dragen om het oog te beschermen en 's nachts een beschermkapje. Zodra u thuis bent kunt u de gewone dagelijkse bezigheden weer hervatten; T.V.-kijken, lezen of handwerken is niet schadelijk. Zwaar werk en tillen wordt gedurende twee maanden afgeraden. Zwemmen en sporten pas weer na overleg met uw oogarts.
Van het grootste belang is dat u het gebruik van de oogdruppels die zijn voorgeschreven goed bijhoudt ! Op die manier werkt u eraan mee afstoting van het nieuwe hoornvlies zo veel mogelijk te voorkomen en tegen te gaan.

Kan een nieuw hoornvlies afstoten ?
Een getransplanteerd hoornvlies blijft meestal helder, maar soms treedt helaas afstoting op, waardoor het hoornvlies opnieuw troebel wordt. Deze afstoting kan op ieder moment optreden, soms nog jaren na de operatie en kan gepaard gaan met een gevoel van irritatie of pijn aan het oog, soms met roodheid van het oog of wazig zien. Zodra een van deze verschijnselen zich voordoet na een hoornvliestransplantatie, dan moet het oog zo spoedig mogelijk door een oogarts worden onderzocht. Hoe sneller een behandeling wordt ingezet, des te groter is de kans dat het hoornvlies weer opheldert en behouden kan worden.

Tot slot
Deze folder geeft in het kort aan, hoe het gaat in geval van een hoornvliestransplantatie. Verdere vragen hierover kunt u het best stellen aan uw eigen oogarts.

Deze folder is tot stand gekomen onder redactie van de commissie patiëntenvoorlichting van het Nederlands oogheelkundig Gezelschap (NOG ) 2006 (www.oogheelkunde.org)

(Bron; oogheelkunde.org)

[Luuss0404]

Geschiedenis
Al in de 19de eeuw werd voor het eerst geprobeerd om hoornvliesweefsel te transplanteren. Die pogingen hadden echter niet veel succes, omdat er onvoldoende kennis bestond over de werking van de verschillende weefsellagen van het hoornvlies. Tegen het einde van de 19de eeuw lukte het wel om enkele succesvolle lamellaire transplantaties te verrichten. Pas in 1906 werd de eerste geslaagde transplantatie van alle lagen van het hoornvlies beschreven. Een groot probleem vormde de afstotingsreactie, die optrad wanneer het donorhoornvlies andere weefseleigenschappen had dan het hoornvlies van de ontvanger. Bij een afstotingsreactie wordt het hoornvliesweefsel troebel. De eerste inzichten hierover ontstonden pas in de jaren ‘50.
Het duurde echter tot de jaren ‘60 alvorens men voldoende kennis over de stofwisseling van het hoornvlies had ontwikkeld om de problemen die leiden tot het troebel worden van het hoornvlies te kunnen begrijpen. Om mooi helder te zijn bevat het hoornvlies geen bloedvaten die zuurstof en voedingsstoffen naar de cellen brengen. Zuurstof en voedingsstoffen worden opgenomen uit het kamerwater van de voorste oogkamer. Zuurstof wordt bovendien uit de buitenlucht opgenomen. Zuurstofopname uit het kamerwater wordt bereikt door een voortdurende vochtstroom uit de voorste oogkamer naar het hoornvlies en terug. De pompfunctie die hiervoor nodig is, wordt geleverd door de cellen van de endotheellaag. Functioneren zij niet goed, dan hoopt zich vocht in het hoornvlies op, waardoor het troebel wordt.
Tegelijk met het inzicht hierin ontwikkelde zich de microchirurgie. Dit betekent het opereren met behulp van een microscoop met gebruik van veel fijner instrumentarium en veel dunnere nylon hechtdraden dan voorheen. De resultaten verbeterden hierdoor zienderogen.
Tot rond 1980 werd bij hoornvliestransplantaties meestal gebruik gemaakt van vers donorweefsel afkomstig van iemand die uiterlijk 24 uur daarvoor was overleden. Zo'n hoornvlies moest binnen een dag worden getransplanteerd bij een inderhaast opgeroepen patiënt. Hoornvliestransplantaties hadden hierdoor noodgedwongen altijd het karakter van een spoedoperatie. Sinds 1980 is een bewaarmethode voor hoornvliezen in gebruik. Het donorhoornvlies wordt in een bewaarvloeistof geplaatst en in een broedstoof bij 310 Celsius bewaard. Het weefsel blijft dankzij de voedingsstoffen in de bewaarvloeistof drie tot vier weken in goede conditie. Voordelen zijn, dat er tijd is om de binnenste cellaag (endotheel) onder de microscoop op kwaliteit te beoordelen en om onderzoek te doen naar de weefselkenmerken van de donor ter voorkoming van afstotingsreacties. Bovendien kunnen de operaties langer tevoren worden gepland.

De operatie
Troebel of onregelmatig gevormd hoornvliesweefsel kan worden vervangen door een helder stukje hoornvlies, afkomstig van een donor. Deze ingreep wordt een hoornvliestransplantatie of hoornvliesplastiek genoemd. De medische termen zijn cornea-plastiek van het Latijnse woord cornea voor hoornvlies of keratoplastiek van het Griekse woord keratos, dat eveneens hoornvlies betekent.
De woorden hoornvliestranplantatie, hoornvliesplastiek, corneatransplantatie, corneaplastiek en keratoplastiek hebben alle dezelfde betekenis
Het hoornvlies kan over de gehele dikte worden vervangen, een perforerende hoornvliestransplantatie. Vervanging van alleen een oppervlakkige laag wordt een lamellaire hoornvliestransplantatie genoemd.
De middellijn van het hoornvlies bedraagt 11 tot 12 mm, maar bij transplantaties wordt meestal alleen een centraal gelegen cirkelvormig deel met een middellijn van 6-9 mm vervangen.


Hoornvliestransplantatie met goed zichtbare hechtingen

Hoornvliestransplantatie een week na operatie. De meervoudige reflecties van de lichtbron duiden op vouwtjes in het hoornvlies die naderhand verdwijnen.

Perforerende hoornvliestransplantatie
Hierbij worden alle lagen van het hoornvlies vervangen door een donorhoornvlies van volle dikte. De operatie is niet ingewikkeld om uit te leggen. Met een trepaan, een soort appelboor, wordt het donorhoornvlies op maat gesneden, meestal 0,25 tot 0,5 mm groter dan de opening die bij de ontvanger met een andere trepaan wordt gemaakt. Het donorhoornvlies wordt in de opening bij de ontvanger gelegd en met nylon of polyester hechtingen vastgezet. Meestal zijn dit losse geknoopte hechtingen met één doorlopende zigzagdraad rondom (bovenste afbeelding). Wanneer er behalve een troebel hoornvlies ook staar op het oog bestaat, kan de operatie worden gecombineerd met een staaroperatie met kunstlensimplantatie.

Lamellaire hoornvliestransplantatie
Wanneer slechts een deel van de volle dikte van het hoornvlies wordt vervangen, spreekt men van een lamellaire transplantatie. Meestal betreft het de buitenste lagen van het hoornvlies, die worden verwijderd bij de patiënt en worden vervangen door een even dikke laag van de buitenzijde van een donorhoornvlies. Deze operatiemethode kan worden toegepast bij oppervlakkige troebelingen door littekens en bij de zgn. hoornvliesdystrofieën. ook worden veel patiënten met keratoconus met de lamellaire techniek geopereerd, om aldus het centraal verdunde deel van het hoornvlies weer de normale dikte en stevigheid te geven. Deze techniek wordt genoemd: Diepe Anterieure Lamellaire Keratoplastiek (DALK).
Het is ook mogelijk om de diepste lagen van het hoornvlies te verwijderen en te vervangen door een dunne laag van de binnenzijde van een donorhoornvlies. Soms kan deze techniek worden toegepast bij bv. endotheelziekten. De naam van deze operatie is: Posterieure Lamellaire Keratoplastiek (PLK).

Het verloop na de operatie
Na de operatie verloopt het herstel van het gezichtsvermogen langzaam. Aanvankelijk is het donorweefsel licht gezwollen en nog niet mooi helder. Geleidelijk verbetert dit. Verder moet de epitheelcellaag vanuit de rand van het eigen hoornvlies over het donorstukje heen groeien. Bij een zeer langzaam herstel kan een zachte contactlens worden gegeven om het transplantaat te beschermen en het herstel te bevorderen. Soms moeten tijdens de herstelfase enkele hechtingen worden verwijderd om een mooie bolvorm van het transplantaat te bereiken.
Het zal duidelijk zijn dat een intensieve controle in deze fase noodzakelijk is. Na ongeveer vier maanden is het over het algemeen mogelijk een brillenglas of een contactlens voor te schrijven.
Door een hoornvliestransplantatie is een oog kwetsbaarder geworden. Het blijft daarom nuttig een goede, veilige bescherming te dragen in de vorm van een (veiligheids)bril tijdens werkzaamheden en bij sporten waarbij ballen worden gebruikt of lichamelijk contact kan optreden.
Tot slot mag niet onvermeld blijven dat een donor via een codicil zelf aangeeft of hij zijn hoornvliezen ter beschikking wil stellen voor transplantatie.

Afstoting van het transplantaat
Doordat een normaal hoornvlies geen bloedvaten bevat, is de kans op een afstotingsreactie niet zo groot. Het lichaamsvreemde stukje hoornvlies van de donor wordt meestal zelfs geaccepteerd als het andere weefselkenmerken heeft dan dat van de ontvanger. Onder bepaalde omstandigheden gaat het echter niet goed.
Risicofactoren zijn bloedvaten in het hoornvlies van de ontvanger of een eerdere hoornvliestransplantatie. Een afstotingsreactie uit zich in een vochtophoping, en daardoor troebel worden van het transplantaat. De reden hiervoor is, dat de afweerreactie van de ontvanger vooral is gericht op de endotheelcellen, waardoor hun waterpompfunctie minder goed werkt. Afweerreacties kunnen worden beperkt door overeenstemming tussen de kenmerken van het weefsel van de donor en dat van de ontvanger na te streven. Dit wordt weefseltypering genoemd. Vooral bij de aanwezigheid van risicofactoren is weefseltypering aan te bevelen. De kans op een afstotingsreactie kan hiermee bij risicopatiënten tot 50% worden verlaagd. Het risico kan verder worden beperkt door het gebruik van ontstekingsremmende oogdruppels zoals cortison.
Bij de anterieure lamellaire keratoplastieken is het risico op een afstotingsreactie gering, doordat de endotheellaag die het gevoeligst is voor zo’n reactie, niet mee wordt getransplanteerd.

Problemen met de hechtingen
Na hoornvliestransplantaties blijven de nylon of polyesther hechtingen langere tijd in het hoornvlies aanwezig. Deze hechtingen lossen niet vanzelf op en dienen dus na verloop van tijd verwijderd te worden. Soms worden na zes weken een of meerdere hechtingen verwijderd, om de bolling van het transplantaat te beïnvloeden (ofwel: om de grootte van het astigmatisme of cilinder te verminderen). De rest van de hechtingen blijft vaak een tot twee jaar zitten. In het hoornvlies verloopt de wondgenezing erg langzaam en om die reden laat men de hechtingen lang zitten voor meer stevigheid van de wond.
Het komt wel voor, dat sommige van de hechtingen enige tijd na de operatie wat los gaan zitten; deze moeten verwijderd worden soms wordt er dan onder plaatselijke verdoving enkele nieuwe hechtingen bijgeplaatst. Een losse hechting geeft klachten van roodheid, pijn en slijmafscheiding. Een losse hechting moet verwijderd worden, omdat het tot een infectie en beschadiging van het transplantaat kan leiden.

(Bron; www.oogvooru.nl)

[Lara '52]

Hoi Lieve LUUS hoe dat de hoornvliestransplantatie gebeurt weet ik ongeveer , maar de resultaten , de uitkomst stel ik mij serieuze vragen bij , misschien gebeurd dit nog niet veel , ik hoop dat er reactie opkomt , van mensen die het al ondergaan hebben wat hun resultaat uiteindelijk was ; ik sta daar wel argwanend over ,het zou bij een zus moeten gebeuren die zeer slechtziend is , enkele jaren terug raden de oogarts het haar af ,nu beveelt ze het aan met de mededeling wetenschap is verbetert de laatste jaren,ok, veel verliezen kan ze niet meer, maar het allemaal moeten ondergaan om uiteindelijk geen verbetering te hebben , beloven is mooi ,maar wat met de werkelijkheid ik wacht af ze staat op de wachtlijst voor helft de oktober voor consultatie chirurg .Ik probeer ondertussen mij te informeren zoveel mogelijk.... GRTJS Lara'52

[Luuss0404]

Hey Lieve Lara,

Lief dat je voor je je zo goed mogelijk probeert te informeren
Ik begrijp helemaal dat je er argwanend tegenover staat!
Ik heb even gekeken en op http://www.nlkc.nl/forum/viewforum.p...fd1201b3af2178 staan ervaringen over hoornvliestransplantatie.
Ik hoop dat je nog reactie krijgt van iemand die het zelf heeft ondergaan!

Liefs Luuss

[Lara '52]

Hallo Luuss, heb even al gekeken , ga het verder uitpluizen ;BEDANKT !!!!!!

grtjs Lara

[Luuss0404]

Hallo Lara,
geen probleem! Hoop dat je er wat aan hebt!
Liefs Luuss

[barbara2]

Ik zie jullie schrijven over hoornvliestransplantaties. Ook ik heb er eentje nodig aan mijn linker oog. Mijn hoornvlies is beschadigd precies voor mijn pupil. Dit houd in dat ik nog 1,5 over het van het zicht dat 10 behoort te zijn.
Als iemand met dezelfde problemen rondloopt dan zou ik hier heel graag mee willen mailen. Ik ben namenlijk benieuwd naar zijn/haar ervaringen.

groetjes barbara

[Luuss0404]

Hallo barbara2,

Jammer dat er niemand gereageerd heeft!
Heb je wat gehad aan de link naar ervaringen hierboven?
Heb je inmiddels al een hoornvliestransplantatie gehad?
Zo ja, hoe heb jij dat ervaren?
Zo nee, dan wens ik je heel veel sterkte en succes!

Lieve groet, Luuss