Maculadegeneratie (MD) - Artikels

[Luuss0404]

Wat is maculadegeneratie?
Maculadegeneratie, afgekort MD, is een oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte sterk afneemt. Met gezichtsscherpte wordt bedoeld het vermogen om details te zien. Details neem je waar met het centrale deel van het netvlies, de macula of gele vlek. Juist door de uitval van deze functie ontstaan problemen met bijvoorbeeld lezen en het herkennen van gezichten. Verandering van brillenglazen blijkt geen oplossing te bieden. Bij MD zit het probleem niet in de ooglens, maar in het netvlies, helemaal achter in de oogbol.
Maculadegeneratie is een verzamelnaam voor vele aandoeningen. Het is dan ook niet vreemd dat MD zich niet bij iedereen op dezelfde manier uit. Sommige mensen zien een wazige of donkere vlek, die overal zit waar je naar kijkt. Bij anderen openbaart MD zich door vervormingen van het beeld. Ook het verloop van MD kan verschillend zijn. In de meeste gevallen (de droge vorm) verloopt het proces langzaam.
Dat maakt het voor veel mensen moeilijk aan te geven wanneer het slechter zien is begonnen. In andere gevallen (de natte vorm) kan het proces zeer snel gaan. Je ziet dan van de ene op de andere dag vervormingen in het beeld, waarna de gezichtsscherpte sterk afneemt. De diverse vormen van MD hebben allemaal één ding gemeen. Door uitval van de lichtgevoelige cellen in de macula is de gezichtsscherpte sterk gedaald.
In veruit de meeste gevallen is er medisch weinig tot niets te doen aan het degeneratieproces. Een geruststelling is dat het zelden tot volledige blindheid leidt. Voor degene met MD en zijn/haar omgeving is het daarom belangrijk te leren omgaan met de beperking van het gezichtsvermogen.

Sociaal blind
De meeste mensen met MD behouden een redelijk perifeer gezichtsvermogen. MD leidt dus niet tot totale blindheid maar heeft wel grote gevolgen voor het sociale leven van MD-patiënten en hun omgeving. We spreken dan ook liever over 'sociale blindheid'.

MD-simulator
Hoe of wat iemand met MD ziet, wordt nagebootst met de MD-simulator, een computerprogramma. U vindt de MD-simulator hier

Leeftijdgebonden maculadegeneratie (LMD)
Leeftijdgebonden maculadegeneratie (LMD) is de meest voorkomende vorm van MD, Ze openbaart zich zo rond de 50 jaar bij mensen die voorheen meestal goed hebben kunnen zien. LMD komt voor in twee typen.
De droge vorm van LMD
De grootste groep patiënten lijdt aan de droge vorm. Droge LMD kan vanaf middelbare leeftijd optreden. De achteruitgang van het gezichtsvermogen is gewoonlijk langzaam. Het is een sluipend proces, hetgeen verklaart dat je je zelden al in een beginstadium bij de oogarts meldt. Een behandeling is er nog niet. Wel kunnen bepaalde voedingssupplementen een vertragende werking hebben op het voortschrijdende degeneratieve proces van droge LMD.
De natte vorm van LMD
De natte vorm van LMD vertoont ernstiger stoornissen in het gezichtsvermogen dan de droge vorm. Het verloop gaat veel sneller. Het plotseling optreden van vervorming van een beeld is meestal het eerste symptoom. In een tijdsbestek van weken, soms zelfs van dagen, kan het gezichtsvermogen ernstig beschadigd worden. Dit hangt samen met de ontwikkeling van een bijzonder soort afwijking in het gebied van de macula, neovascularisatie genoemd. Er is dan sprake van groei van abnormale bloedvaatjes onder de macula en die veroorzaken het vocht en de bloedinkjes die karakteristiek zijn voor natte LMD. Bij vroegtijdige ontdekking is de behandeling van natte LMD in een aantal gevallen mogelijk. Hoewel het een belangrijk element is bij de natte MD, kan abnormale vaatgroei ook bij andere netvliesaandoeningen voorkomen. Het abnormale weefsel met bloedvaatjes kan spontaan stuk gaan. Er ontstaan bloedinkjes en bovendien gemakkelijk oedeem (vocht). Natte MD wordt ook wel exsudatieve MD genoemd. Een minder vaak voorkomende benaming is de ziekte van Junius-Kuhnt, genoemd naar een tweetal oogartsen die de aandoening in het verleden hebben onderzocht en bekendheid hebben gegeven. Bij vroegtijdige ontdekking is de behandeling van natte LMD in een aantal gevallen mogelijk. Tot voor kort bestond er alleen de mogelijkheid van Photodynamische Therapie (PDTbehandeling). Sinds begin 2007 kunnen oogartsen injecties geven in het glasachtig lichaam van het oog met zogenaamde vaatgroeiremmers (VEGF-remmers). De groei van de nieuwgevormde vaatjes onder het netvlies wordt afgeremd omdat deze de oorzaak zijn van bloedinkjes en het vocht van natte MD. Deze injecties moeten wel vaker herhaald worden op indicatie van de oogarts. Zelden worden beide ogen gelijktijdig aangetast. Daarom krijgen patiënten het advies zeer attent te zijn op veranderingen in de scherpte van het zien, niet alleen van het zieke oog, maar vooral van het nog gezonde oog. Als de scherpte daalt, als het beeld vervormt of als delen uit het beeld wegvallen, dan zijn dit allemaal signalen voor een spoedeisend bezoek aan de oogarts, dat via de huisarts of de optometrist te regelen is.

Juveniele maculadegeneratie (JMD)
Juveniele maculadegeneratie (JMD) is een erfelijke vorm van MD die al op jonge leeftijd kan voorkomen. Omdat JMD betrekkelijk weinig voorkomt, behandelt de informatie op deze website alleen LMD. Wel is er een special over JMD.
Ziekte van Stargardt
De ziekte van Stargardt, genoemd naar een oogarts die in het begin van de twintigste eeuw studie maakte van deze aandoening, is de meest voorkomende erfelijke vorm van MD, die zich meestal reeds in de jeugd openbaart. Naar schatting zijn er in Nederland tussen de 1.500 en 2.000 Stargardt-patiënten. In de beginfase zijn er voornamelijk stoornissen in het zien van kleuren. Naarmate meer kegeltjes worden aangetast, neemt de gezichtsscherpte verder af.
Fundus flavimaculatus is een aandoening die wordt gekenmerkt door vlekjes, die met de oogspiegel kunnen worden waargenomen, niet alleen in het gebied van de macula, maar ook daarbuiten. Het is een variant van de ziekte van Stargardt.
Ziekte van Best
De ziekte van Best (vitelliforme dystrofie)is een erfelijke aandoening die reeds op kinderleeftijd begint. Opvallend is het optreden in de actieve fase van een eidooierachtig patroon in het gebied van de macula.
Kegeldystrofie
Een duidelijk andere vorm van juveniele MD is kegeldystrofie. Hierbij zijn primair de kegeltjes aangetast.

(Bron: mdvereniging.nl)

[Luuss0404]

Hoe werkt het oog?
De tekening laat een doorsnede van het oog zien. In veel opzichten lijkt een oog op een fototoestel. In het fototoestel zorgt het lenzenstelsel ervoor dat een scherp beeld op de film, de gevoelige laag, wordt gevormd. Het lenzenstelsel van het oog bestaat uit het hoornvlies (het heldere venstertje aan de voorkant) en de ooglens, die net achter de iris ligt. De hoeveelheid licht die het oog binnenkomt, wordt geregeld door de wijdte van de pupil, de ronde opening in het midden van de iris. Een fototoestel kent het zogenaamde diafragma, dat dezelfde functie heeft als de iris.

Hoornvlies en lens vormen samen een beeld op het netvlies, de lichtgevoelige laag. Het netvlies wordt ook wel retina genoemd. Het oog moet van binnen helemaal doorzichtig zijn om een beeld via het hoornvlies en de lens op het netvlies te ontvangen. Daarom is de oogbol grotendeels opgevuld met een geleiachtige vochtmassa, het glasachtig lichaam. Een fotofilmpje heeft overal dezelfde gevoeligheid, maar bij het netvlies is dat anders. Daar is het centrum veel gevoeliger voor licht dan de periferie. In het netvlies vinden onvoorstelbaar veel chemische processen plaats. Het is dan ook buitengewoon gecompliceerd gebouwd.
Dat moet ook wel, want in een razendsnel tempo zet het de lichtprikkels uit de buitenwereld om in een enorme hoeveelheid elektrische stroompjes. Langs de oogzenuw, die bestaat uit meer dan een miljoen zenuwvezels, worden deze signalen doorgeseind naar de hersenen. Daar bevindt zich uiteindelijk de grote ontwikkelcentrale waar de gewaarwording ontstaat.
Het netvlies is lichtgevoelig, omdat het bestaat uit miljoenen microscopisch kleine lichtgevoelige cellen, die zijn uitgespreid in een uiterst dunne laag. Deze laag ligt achter in het oog. De lichtgevoelige cellen heten fotoreceptoren. De zenuwvezels komen overal uit het netvlies samen op een bepaalde plaats in het oog, de zogenoemde oogzenuwkop of papil. Op de plaats van de oogzenuwkop bevinden zich geen fotoreceptoren. Dat verklaart dan ook dat er in het gezichtsveld van ieder oog, gezond of niet, een blinde vlek aanwezig is, waar je in het dagelijkse leven overigens niets van merkt. De concentratie van kegeltjes is midden in het netvlies, in de gele vlek, het hoogst. De macula is slechts een paar vierkante millimeter groot.
Naarmate in het netvlies de afstand tot de macula toeneemt, wordt de concentratie kegeltjes kleiner en neemt de concentratie staafjes toe. Iemand met MD heeft dus te maken met vooral een verlies aan kegeltjes. Dat leidt tot verlies van detailscherpte. Ook het kleuren zien kan gestoord raken en er treedt gemakkelijker verblinding bij daglicht op. Het oriëntatievermogen, het houden van overzicht over de omgeving, wordt gerealiseerd met het perifere zien. Aangezien dat bij de meeste mensen intact blijft, zal je hierin minder problemen ondervinden.
Uit het voorgaande blijkt dat er een duidelijk verschil is tussen enerzijds de scherpte en de kwaliteit van het beeld dat op het netvlies wordt geprojecteerd en anderzijds de kwaliteit van het beeld dat wij in ons bewustzijn daadwerkelijk beleven als zien. De kwaliteit van de beeldvorming op het netvlies hangt vooral af van de scherpstelling van de lens, zoals ook in het fototoestel gebeurt en van de helderheid van het inwendige oog van voor tot achter. De kwaliteit van de lens speelt daarbij een belangrijke rol. Met de kwaliteit van het beeld dat wij zien ligt het ingewikkelder. Natuurlijk is de kwaliteit van het beeld op het netvlies het uitgangspunt, maar het hangt er verder vanaf hoe dit beeld wordt verwerkt. Het verwerkingsproces begint al in het netvlies en wordt tenslotte in de hersenen voltooid. Het netvlies is eigenlijk een soort verlengstuk van de hersenen.

Wat is waarnemen eigenlijk?
Het midden van het netvlies (macula) is essentieel voor het zien van kleuren en details. In dit centrale gedeelte bevinden zich de kegeltjes. Deze cellen zijn heel gevoelig voor kleuren en details, mits er voldoende licht is. In de rest van het netvlies (de periferie) zitten voornamelijk staafjes. Deze zijn juist heel lichtgevoelig waardoor je er mee kunt zien in het donker en schemer. De staafjes zijn echter niet geschikt voor het waarnemen van kleuren en details. Bij daglicht kijk je met de kegeltjes. Kleuren en details zijn dan voor goedziende mensen goed te onderscheiden. In de schemer kijk je met de staafjes en kunnen goedziende mensen ook moeilijk details en kleuren zien. De periferie van het netvlies is gespe******eerd in het waarnemen van bewegende vlakken. Dat gebeurt met name als je rondloopt of als je je hoofd beweegt. Daarmee is de periferie van het netvlies een belangrijk onderdeel van het evenwichtssysteem. De periferie speelt ook een rol bij dieptewaarneming. En tenslotte is de periferie belangrijk om contouren van grote vormen te kunnen herkennen. Omdat bij mensen met maculadegeneratie de periferie van het netvlies nog veelal intact is, zijn zij meestal goed in staat om zich in een omgeving te oriënteren, zowel binnenshuis als buitenshuis. De problemen ontstaan vaak als er straatnamen of nummers op bussen moeten worden gelezen, want daarvoor is het centrale zien nodig.

Wat merkt u als maculadegeneratie zich voordoet?
Maculadegeneratie (MD) is een oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte afneemt. Eigenlijk is MD een verzameling van oogaandoeningen die elk een verschillende ontstaanswijze hebben. Er zijn diverse vormen van MD, waarvan de juveniele, erfelijke vormen en de leeftijdgebonden vormen de belangrijkste zijn. Bij alle vormen van MD wordt schade aangericht op dezelfde plaats in het oog, in de gele vlek, ook wel macula lutea genoemd. Er is dus sprake van degeneratie van de macula.
De gele vlek is het punt van het centrale zien, nodig voor het zien van details. Wanneer dit kleine deel van het netvlies is aangetast, kan je moeilijk de blik fixeren en wordt lezen en gezichten herkennen steeds moeilijker. Pogingen om met een andere bril de gezichtsscherpte te verbeteren lukken helaas niet meer. Het beeld blijft minder gedetailleerd dan het zou moeten zijn, juist wanneer je ergens de blik op wilt richten. Het gaat namelijk niet om de beeldvorming op het netvlies, maar om de beeldverwerking in het netvlies.
Soms wordt de verminderde scherpte beschreven als een doffe of een donkere vlek. Anderen hebben het over een grauwe, een lege of ook wel een rommelige vlek. Het blijkt onmogelijk om naast deze vlek te kijken. Hij beweegt overal met de blikrichting waar je naar kijkt mee. Bij het aankijken van iemand ontbreken delen van het gezicht, bij lezen vallen er letters of woorden weg.
Soms is vervorming van het beeld het eerste dat je bemerkt. Je ziet bijvoorbeeld een deuk of een hobbeltje in een rechte lijn of een deurstijl. Het ruitjespatroon van de tegels in de badkamer is niet meer gelijkvormig of regelmatig. Je ziet verwrongen gezichten. Meestal treedt het proces niet aan beide ogen tegelijkertijd op. Dit betekent dat er nog geruime tijd een goed gezichtsvermogen aanwezig is, dankzij het oog dat nog niet of weinig is aangetast. Daardoor kan het een hele tijd duren voordat je er erg in hebt dat de gezichtsscherpte is teruggelopen. Bij de droge vorm verloopt het degeneratieproces langzaam. Daarom is het vaak lastig aan te geven wanneer het proces precies is begonnen. Bij de natte vorm gaat het proces echter tamelijk snel, vooral wanneer het begint met vervorming van het beeld. MD leidt nooit tot irritatie, pijn of roodheid van de ogen. Van buiten is er niets te zien, ook niet wanneer het verloop sneller is. Blind zal iemand in het algemeen niet worden door MD.


Test uw beeld
De natte vorm van maculadegeneratie kan in enkele dagen of weken leiden tot een onomkeerbare visuele handicap. Een vroegtijdige opsporing en behandeling van natte MD is daarom van groot belang!
Natte MD openbaart zich meestal in één oog tegelijk. De vervormde beelden die door het zieke oog worden waargenomen, worden meestal door het gezonde oog gecorrigeerd. Het is daarom van belang elk oog afzonderlijk te testen op mogelijke aanwezigheid van natte MD met behulp van een zeer eenvoudige test, de zogenaamde Amslertest.
Bij een vroegtijdige opsporing en behandeling kan het nog aanwezige gezichtsvermogen in een deel van de gevallen behouden worden. Doe daarom de Amslertest.
1. Draag de gewone bril of lenzen.
2. Houdt het raster op 30 centimeter van het gezicht.
3. Bedek één van de ogen met de hand.
4. Kijk met het andere oog strak naar het middelpunt van het raster.
5. Kijk goed naar wat er gebeurt:
- neemt men golvende lijnen of vervormingen waar?
- verschijnen er zwarte of vage vlekken?
Herhaal de test nu met het andere oog.
Herhaal de test regelmatig en zorg dat u de signalen die natte MD aankondigen herkent!

(Bron: mdvereniging.nl)

[Luuss0404]

Hoe verloopt het consult bij de oogarts?
Over het algemeen is een oogarts goed in staat om de diagnose MD te stellen. Tijdens het onderzoek dat hiertoe wordt verricht, kunnen onderstaande punten worden bekeken.
Zodra de diagnose is gesteld, is het de taak van de oogarts te vertellen om welke vorm van MD het gaat (droge of natte MD), de aandoening uit te leggen en informatiemateriaal mee te geven. Soms is verwijzing naar een academisch ziekenhuis noodzakelijk.

Onderzoekspunten
* Bepaling van de gezichtsscherpte
De gezichtsscherpte wordt bepaald door middel van het onderzoek met de letterkaart. De gezichtsscherpte, ook wel visus genoemd, geeft aan hoe groot de afstand is waarop je een bepaald detail nog kan herkennen en wordt uitgedrukt in een breuk. Als deze breuk de waarde 1/1 heeft, wordt de visus ‘normaal’ genoemd. De breuk kan ook worden uitgedrukt als een decimale waarde of percentage. Een visus van 1, de normale visus, wordt dan 100% genoemd. Soms echter leidt het gebruik van een percentage tot begripsverwarring. Stel, iemand heeft een visus van 10%. Dit betekent dan niet dat hij 90% van zijn gezichtsvermogen verloren heeft. Het zegt alleen iets over het vermogen details waar te nemen. Daalt de visus beneden de 0,5, dan wordt het moeilijker zonder speciale hulpmiddelen te lezen. Bij een visus van 0,1 kan je nog slechts de bovenste letters van de letterkaart herkennen. Onderzoek van het netvlies met de oogspiegel Het oogspiegelonderzoek wordt gewoonlijk al bij het eerste consult verricht. Met een oogspiegel kan de oogarts door de pupil naar het inwendige van het oog kijken. Voor het onderzoek van de macula is het meestal noodzakelijk de pupillen te verwijden. Dit wordt gedaan door de ogen in te druppelen. De verwijding is na een minuut of tien effectief en houdt gewoonlijk enkele uren aan. Gedurende die periode kan het zicht tijdelijk waziger worden en kan helder daglicht hinderlijk zijn. Het is daarom raadzaam niet zelf met de auto terug te rijden. Ook is het handig een zonnebril mee te nemen. De beoordeling van de macula door middel van het oogspiegelonderzoek, is meestal beslissend bij het stellen van de diagnose MD.
* Onderzoek van het netvlies met de oogspiegel
Een onderzoek van het gezichtsveld is een tijdrovend onderzoek, waarvoor gewoonlijk een aparte afspraak wordt gemaakt. Kijkend naar een vast punt in het midden flitsen op allerlei plaatsen in het gezichtsveld lampjes aan en uit. Door op een knopje te drukken geeft de patiënt aan wanneer hij zo’n lichtje waarneemt. Het onderzoek levert een soort kaart met hoogtelijnen op aan de hand waarvan goed te bepalen is welk deel van het gezichtsveld is uitgevallen. Het gezichtsveldonderzoek behoort niet tot het standaard onderzoek bij een eerste consult. Een eenvoudige en snel uitvoerbare variant ervan, speciaal van belang bij macula-aandoeningen, is het onderzoek met het Amslerraster. Als de oogarts rekening houdt met een afwijking aan de macula, doet hij dit onderzoek meestal reeds in het eerste consult.
* Onderzoek van het gezichtsveld
Een onderzoek van het gezichtsveld is een tijdrovend onderzoek, waarvoor gewoonlijk een aparte afspraak wordt gemaakt. Kijkend naar een vast punt in het midden flitsen op allerlei plaatsen in het gezichtsveld lampjes aan en uit. Door op een knopje te drukken geeft de patiënt aan wanneer hij zo’n lichtje waarneemt. Het onderzoek levert een soort kaart met hoogtelijnen op aan de hand waarvan goed te bepalen is welk deel van het gezichtsveld is uitgevallen. Het gezichtsveldonderzoek behoort niet tot het standaard onderzoek bij een eerste consult. Een eenvoudige en snel uitvoerbare variant ervan, speciaal van belang bij macula-aandoeningen, is het onderzoek met het Amslerraster. Als de oogarts rekening houdt met een afwijking aan de macula, doet hij dit onderzoek meestal reeds in het eerste consult.
* Fluorescentie-onderzoek
Vaak wordt als extra onderzoek een fluorescentie-angiogram gemaakt. Gewoonlijk gebeurt dit tijdens een aparte afspraak. Er wordt een kleurstof in de arm gespoten, waarna een serie foto’s wordt gemaakt. Dit zijn geen röntgenfoto’s, maar foto’s in zichtbaar licht op normale film. Het is van belang te weten dat ook voor het fluorescentieonderzoek verwijding van de pupillen noodzakelijk is. Daarbij gelden dezelfde voorzorgsmaatregelen als bij het onderzoek van het netvlies met de oogspiegel.
* Optical Coherence Tomography (OCT)
OCT is een nieuwe beeldvormende techniek die pijnloos en snel hoge resolutiebeelden kan maken van verschillende structuren van het oog. Deze beelden met een hoog oplopend vermogen geven een foto van een soort dwarsdoorsnede door het oog. Dit beeld is bijzonder geschikt om afwijkingen zoals vocht, bloedinkjes en vaatjes in en onder de maculastreek aan te tonen.
Ook wordt deze onderzoekstechniek steeds vaker gebruikt om het vervolg van de therapie met de injecties met vaatgroeiremmers te evalueren.
* Andere vormen van onderzoek
Onderzoek naar het zien van kleuren, lichtgevoeligheid bij de vermindering in sterkte van de achtergrondverlichting en naar de elektrische verschijnselen die samenhangen met de visuele functies.

Als de diagnose eenmaal is gesteld?
Nadat de oogarts de diagnose MD heeft gesteld, zijn veel gehoorde vragen:
* word ik helemaal blind?
* wat is er aan te doen?
* kan MD genezen worden?
De oogarts kan daar gedeeltelijk geruststellend op reageren:
* u zult niet blind worden
* het komt zelden voor dat het perifere deel van het netvlies wordt aangetast
* u zult zich kunnen redden in huis en in uw directe omgeving.
De kans bestaat, wanneer een stationaire toestand is ingetreden, dat uit het commentaar van de oogarts de conclusie kan worden getrokken dat je niet meer terug hoeft te komen. Dan is een krachtige waarschuwing op zijn plaats. Er kunnen namelijk andere aandoeningen ontstaan. Als voorbeelden kunnen worden genoemd:
* staar, een aandoening die heel goed te behandelen is
* glaucoom, belangrijk om in een vroeg stadium te diagnostiseren
* diabetische retinopathie, waarvoor eveneens snelle behandeling nodig kan zijn
* droge ogen, dit komt relatief veel voor en is gemakkelijk te verhelpen met oogdruppeltjes.
Extra waakzaamheid om te behouden wat nog resteert is geboden. Ook bij juveniele vormen van MD, die al vrij jong zijn geconstateerd, is het van belang regelmatig - bijvoorbeeld eens per jaar - een bezoek aan de oogarts te brengen.
Het valt niet te ontkennen dat het leven zonder het centrale zien moeilijk is te accepteren. Problemen die zich in het dagelijkse leven zoal kunnen voordoen zijn onder andere lezen, televisie kijken, boodschappen doen, straatnaam- en verkeersborden ontcijferen enz. Een heel lastig en vooral vaak door anderen onbegrepen probleem is, dat bij het wegvallen van het centrale gezichtsvermogen het herkennen van mensen niet meer (goed) lukt. Het maatschappelijk onbegrip kan vervelende gevolgen hebben en tot misverstanden leiden. Iemand die op straat altijd anderen groette, maar door MD niet meer kan zien wie er loopt, krijgt soms achteraf te horen: ‘oh, ze is zeker boos’ of ‘ze wil me niet zien’. Vooral vrouwen en jongeren met MD ervaren dit als een groot sociaal probleem. Laat de omgeving vooral dit stuk eens goed lezen. Hopelijk verbetert het maatschappelijk begrip dan een beetje. Geleidelijk aan gaan andere vormen van zintuiglijke waarneming het gebrek van het centrale gezichtsvermogen aanvullen. Je gaat mensen herkennen aan hun stem, motoriek, postuur of een bepaalde kleding(kleur).

(Bron: mdvereniging.nl)

[Luuss0404]

Is er iets aan MD te doen?
Een eventuele behandelwijze hangt sterk af van het type maculadegeneratie. De laatste jaren zijn er mogelijkheden bijgekomen om bepaalde vormen van MD te behandelen. Voor de meeste van deze moderne behandeltechnieken geldt dat ze ontwikkeld zijn voor natte LMD en dat ze vooral de gevolgen van de ziekte bestrijden, maar niet de oorzaak van MD wegnemen. Schade die eenmaal aan het netvlies is ontstaan door natte of andere vormen van MD kan nog niet worden hersteld.
Een aantal van de behandeltechnieken wordt hier kort besproken. Voor actuele informatie over mogelijke behandelvormen kan het beste contact opgenomen worden met de oogarts.

Behandeltechnieken
* Vaatgroeiremmers
In vroege stadia van natte MD kan het ziekteproces met behulp van zogenaamde vaatgroeiremmers, die in het oog worden gespoten, tot stilstand worden gebracht. Sinds 2007 wordt natte LMD in de meeste gevallen behandeld met een nieuwe klasse medicijnen, de vaatgroeiremmers: Ranibizumab (Lucentis), Avastin en Pegabtanib (Macugen). Deze medicijnen remmen de vaatgroeifactor VEGF, een stof die de vaten onder het netvlies laat groeien en deze veroorzaken de lekkage van vocht en bloed. De behandeling met vaatgroeiremmers, door middel van injecties in het oog die regelmatig moeten worden toegediend, is belastend, maar voorkomt bij de meeste mensen met natte LMD wel een verdere achteruitgang, terwijl ongeveer eenderde van de behandelde patiënten zelfs beter gaat zien. Naast de geregistreerde middelen Lucentis en Macugen worden patiënten ook vaak behandeld met Avastin, een middel dat sterk lijkt op Lucentis en dat bij veel patiënten ook een vergelijkbaar effect lijkt te hebben. Het middel is echter niet geregistreerd voor oogheelkundige toepassing. Avastin wordt dan ook off-label toegepast en is vele malen goedkoper dan Lucentis. Er worden daarom zowel in Nederland als daarbuiten vergelijkende onderzoeken gedaan naar de werkzaamheid en veiligheid van Lucentis en Avastin. Men verwacht dat er binnen nu en anderhalf jaar de eerste resultaten bekend worden van de aan de Universiteit van Amsterdam en elders in het buitenland geïnitieerde onderzoeken.
De beschikbaarheid van vaatgroeiremmers betekent een enorme verbetering in het vooruitzicht voor patiënten met natte LMD. Mensen die pas in een laat stadium bij de oogarts komen, kunnen echter toch nog slechtziend worden door de aandoening. Vroege opsporing is dus erg belangrijk.
* Photodynamische Therapie
Tot 2007 werden veel mensen met natte LMD behandeld met zogenaamde Photodynamische Therapie (PDT), een behandeling die bij een deel van de patiënten de ziekte tot staan kon brengen. Dit is een vorm van laserbehandeling waarbij een contraststof in een bloedvat in de arm wordt gespoten, zodat een zachte laser gebruikt kan worden, die het oog slechts weinig belast. De PDT-methode heeft alleen een beperkt effect bij een deel van de patiënten met natte MD. Tot nu toe zijn er geen bijzondere bijwerkingen geconstateerd. Wel moet een PDT-behandeling meestal meer dan één keer worden toegepast, omdat de vorming van abnormale bloedvaatjes zich herhaalt. Het is de vraag of PDT met de komst van vaatgroeiremmers nog een plaats heeft in de behandeling van natte LMD. Op dit moment wordt onderzocht of een combinatie van vaatgroeiremmers en PDT beter werkt dan vaatgroeiremmers alleen.
* Netvlies draaien
Het draaien van het netvlies wordt ook wel retinatranslocatie of macularotatie genoemd. Dit is een gecompliceerde chirurgische ingreep, waarbij op het moment van de verslechtering van het centrum van de gele vlek het hele netvlies wordt opgetild, losgemaakt van het vaatvlies en gedraaid, waardoor de gele vlek op een ander deel van de onderlaag komt te liggen. Het is een langdurige operatie, waarbij soms ook nog vervolgoperaties nodig zijn. Deze ingreep vindt uitsluitend plaats in gespe******eerde klinieken en wordt niet vaak toegepast. Met deze techniek zijn incidenteel goede resultaten behaald, maar er zijn soms ook ernstige complicaties. De gezichtsscherpte kan bijvoorbeeld nog slechter worden door de ingreep dan door de LMD zelf. Het is de vraag of met de beschikbaarheid van vaatgroeiremmers er voor zo’n operatie nog een plaats is in de behandeling van MD.
* Alternatieve geneeswijzen
Een goed uitgangspunt is het volgende: een therapie waarvan een gunstig effect met degelijk onderzoek herhaaldelijk bewezen en steeds opnieuw weer aantoonbaar is, moet als waardevol worden beschouwd. Of zo’n therapie dan het etiket regulier of alternatief krijgt, is niet van wezenlijk belang.
Tot dusverre zijn bij de MD Vereniging geen gegevens bekend omtrent bewezen gunstige effecten van enigerlei alternatieve therapie. De zoektocht op dit terrein is al enige jaren bezig en wordt ook voortgezet. Hierbij wordt geprobeerd zo mogelijk inzicht te krijgen in wetenschappelijke onderbouwing.
Er bestaan diverse alternatieve geneeswijzen, waarvan acupunctuur en homeopathie de bekendste zijn. Een minder bekende is Rheoforese, een soort bloedfiltering. Het bloed wordt uit het lichaam gehaald en via een machine gezuiverd en weer in het lichaam teruggebracht. Deze behandeling wordt op dit moment alleen in Duitsland en Amerika/Canada gegeven. Gunstige resultaten worden bij MD door therapeuten in toenemende mate geclaimd, met name in het buitenland. De beslissing om dergelijke therapieën te laten toepassen bij MD is aan de patiënt zelf. Aangeraden wordt om zich vooraf zo goed mogelijk te laten informeren.
Te denken valt aan de volgende punten:
- pleeg overleg met de eigen oogarts
- vraag een eventuele therapeut naar zijn ervaring, de kansen die hij ziet, mogelijke bijwerkingen en resultaten bij andere MD-patiënten
- de prijs van de gehele behandeling en of deze wordt vergoed door de zorgverzekeraar.

Wat is de prognose?
Het antwoord op de vraag wat de prognose is voor iemand met MD wordt bepaald door de volgende aspecten:
* Alleen het centrale zien wordt aangetast
In ieder geval geldt dat het degeneratieproces vrijwel altijd beperkt blijft tot de gele vlek. De rest van het netvlies behoudt zijn functie. In sporadische gevallen is er ook uitbreiding buiten de gele vlek, maar ook dan leidt dat niet tot complete blindheid.
* De vorm van MD en de snelheid van het stellen van de diagnose
De vraag wat de prognose is, heeft voorts te maken met de vorm van MD. Het is van belang te weten dat MD een proces is dat meestal een stationaire toestand bereikt, waarna geen wezenlijke veranderingen meer te verwachten zijn. Het eindstadium hangt in hoge mate af van het type MD dat wordt vastgesteld aan de hand van het oogheelkundig onderzoek.
* Persoonlijke omstandigheden
Uiteraard spelen ook persoonlijke omstandigheden een belangrijke rol en de eisen die je stelt aan de invulling van jouw leven. Van groot belang is – waar nodig - zo goed mogelijk gebruik te maken van de beschikbare hulpmiddelen.

Wat kan ik zelf doen?
In je levensstijl veranderingen aanbrengen die mogelijk de ogen kunnen beschermen. Een relativerend woord is daarbij echter wel op zijn plaats. Als je er al jaren lang bepaalde leefgewoonten op na houdt, kan je geen wonderen meer verwachten.
* Roken
Het is inmiddels wetenschappelijk aangetoond dat roken de kans op LMD sterk verhoogt. Stop liever vandaag nog met roken!
* Voeding
Zoals bij de meeste mensen wel bekend is, zijn bepaalde voedingsmiddelen schadelijk voor bloedvaten. Het is mogelijk dat deze stoffen ook betrokken zijn bij beschadiging van de macula. Het betreft dan alcohol en hoge concentraties verzadigde vetten, zoals cholesterol. Beperking van het gebruik van alcohol en verzadigde vetten is dan ook aan te raden. De cellen van de macula zijn naar alle waarschijnlijkheid gevoelig voor beschadiging door bepaalde zuurstofdeeltjes, de zogenaamde vrije radicalen. Uit onderzoek is gebleken dat er een verband kan bestaan tussen het krijgen van LMD en een gebrek aan antioxidanten. Antioxidanten zitten in bepaalde voeding en kunnen de schadelijke effecten van de vrije radicalen tegengaan. Nu zijn er twee antioxidanten (luteïne en zeaxanthine) die de kans op het krijgen van LMD zouden kunnen verminderen. Deze twee stoffen zitten onder andere in rauwe spinazie, broccoli, boerenkool, tuinbonen, bladsla, rauwe peen, spruiten, maïs, paprika, groene erwten en tomaten. In 2001 zijn de resultaten van de Agerelated Eye Disease Study (AREDS-1) gepubliceerd. In deze studie is aangetoond dat een bepaalde combinatie van antioxidanten en mineralen bij patiënten met specifiek omschreven vormen van LMD de voortgang van de aandoening kan vertragen. Op het landelijk bureau van de MD Vereniging te Utrecht kan een kopie van de resultaten van de studie opgevraagd worden. Het vervolg op de AREDS-1-studie die op dit moment nog loopt wordt AREDS-2 genoemd. Het gunstige resultaat van visoliën (Omega-3-vetzuren), lutheïne en zeaxanthine wordt hierin onderzocht, maar de resultaten zijn nog niet bekend.

(Bron: mdvereniging.nl)

[Luuss0404]

Wat kan ik zelf doen?
* Voedingssupplementen
Er zijn voedingssuplementen die een heilzame invloed zouden kunnen hebben op MD. Als MD Vereniging houden wij ons aan de resultaten van de AREDS-studie totdat er nieuwe ontwikkelingen bekend zijn. Over de effectiviteit van voedingssupplement kunnen en willen wij geen uitspraak doen. Gebruik voedingssupplementen alleen in overleg met uw oogarts.
* Zonlicht
Het ultraviolette deel van het zonlicht kan schadelijk zijn voor het netvlies. Dat betekent voor ieder mens dat de invloed van dit licht zoveel mogelijk beperkt dient te worden door het dragen van een goede zonnebril met UV-filter, die delen van het zonlicht blokkeert. Bij onderzoek met muizen met de ziekte van Stargardt is gebleken dat licht de afwijkingen aan het netvlies kan verergeren. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat het gen, waar de ziekte van Stargardt op zit, een rol speelt bij de omzetting van licht in elektrische stroompjes. Dat zou kunnen betekenen dat mensen met juveniele MD extra voorzichtig moeten zijn met zonlicht.

Handige tips:
* Hoe kun je uitleggen aan familie of vrienden, wat je nou precies kunt zien of niet.
Zie het artikel Wat zie ik, hoe kijk ik?
* Heeft u ook problemen met gepast betalen?
Zie het artikel Gepast betalen.
* Hoe kun je als slechtziende de instelling van het beeldscherm verbeteren zodat je minder afhankelijk wordt van speciale vergrotingssoftware?
Zie het artikel Inzoomen op Windows.

Waarmee kan ik mijn dagelijkse handelingen vereenvoudigen?
Doordat je slechter bent gaan zien, kan je in en om het huis beperkingen gaan ondervinden. Een paar voorbeelden waar menigeen zich in zal herkennen:
* moeite krijgen met lezen, televisie kijken en het herkennen van mensen buitenshuis
* zich ongemakkelijk voelen omdat je mensen niet meer recht kan aankijken of omdat de gezichtsuitdrukking van de gesprekspartner niet meer goed te zien is
* een glas omstoten, omdat je dit niet zag staan
* winkelen wordt lastig omdat prijskaartjes niet meer te lezen zijn
* geen brieven meer kunnen schrijven omdat de lijnen op het papier niet meer te volgen zijn
* deelnemen aan het verkeer, vooral snelverkeer, gaat stuiten op problemen.
Voor veel van deze beperkingen bestaan oplossingen. De problemen met glazen en bestek kunnen eenvoudig opgelost worden door met contrast te werken. Koop bijvoorbeeld glazen van gekleurd glas en zet witte borden op een egaal donker gekleurd tafelkleed. Voor allerlei klein leeswerk zoals prijskaartjes, kassabonnen, gebruiksaanwijzingen en dergelijke is het handig om altijd een kleine, relatief sterke, loep mee te nemen. Verder is er een categorie hulpmiddelen die allerlei kleine dagelijkse ongemakken kunnen verlichten. Daarbij moet je denken aan apparaten met grote letters, sprekende wekkers en horloges, inschenkverklikkers die een pieptoon geven als een glas vol is tot en met kaarten, spellen en dobbelstenen speciaal afgestemd op mensen die minder goed zien.
Dit zijn ADL-hulpmiddelen. ADL staat voor Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen. Om een indruk te krijgen van wat er te koop is, kan een bezoek gebracht worden aan een inloopmiddag van één van de centra voor visuele revalidatie of kan een catalogus van gespe******eerde leveranciers doorgebladerd worden.
Je hoeft het overigens niet altijd zo ver van huis te zoeken. Menig warenhuis heeft artikelen in de collectie die mensen met een minder goede gezichtsscherpte uitstekende diensten kunnen bewijzen.

Als ik heb gekozen voor een bepaald hulpmiddel, ben ik er dan?
Nee, allereerst vraagt het bedienen van leeshulpmiddelen handigheid en kost het tijd om dit te leren. Als je te snel wilt leren in het begin, kan dit soms leiden tot teleurstellingen. Geduld en doorzettingsvermogen zijn dus hard nodig om er volledig profijt en plezier van te hebben. Een enkele keer kan je misselijk worden van de grote, bewegende beelden en je zult merken dat bij het eerste gesproken boek dat gelezen wordt via een daisyspeler, de draad van het verhaal niet vastgehouden kan worden en je misschien zelfs in slaap valt. Op een gegeven moment leer je je concentreren en weet je op welke momenten van de dag het beste gelezen kan worden. Sommige mensen gaan het lezen zelfs combineren met dagelijkse handelingen waarbij niet hoeft te worden nagedacht zoals strijken, afstoffen en reizen in trein of bus. Vaak zal je echter toch ook moeten leren accepteren dat het lezen niet meer zo makkelijk en vlot gaat als vroeger.
Maar ook dan ben je er nog niet. Verlichting en houding zijn twee zaken waar voortdurend op gelet moet worden. Maar al te vaak ervaren mensen hun nieuwe hulpmiddel als een vooruitgang. Vervolgens ga je er veel meer mee werken dan voorheen, waardoor de volgende grens opdoemt. Je krijgt bijvoorbeeld nekklachten door het te veel voorover zitten of branderige ogen. Let er daarom op dat bij het in gebruik nemen van een nieuw hulpmiddel houding en verlichting niet uit het oog verloren worden. De centra voor visuele revalidatie geven trainingen in het gebruik van verschillende hulpmiddelen en leren de mensen daar goed mee om te gaan. Dat kost even wat moeite, maar het goed aanleren is makkelijker dan het verkeerde te moeten afleren.
Voorts adviseren wij nadrukkelijk, dat indien een lees- of ander hulpmiddel niet aan de verwachtingen of wensen voldoet, je je altijd dient te vervoegen bij degene die het hulpmiddel heeft aangemeten. Indien een loep, een loepbril of een beeldschermloep zinloos in huis ligt, is dit zonde van het geld en de energie die erin geïnvesteerd is. Misschien is een kleine aanpassing nodig om het hulpmiddel succesvol te maken. Een hulpmiddel dat ondanks de goede zorg van de hulpverleners en leveranciers en na alle inspanningen om er aan te wennen niet voldoet, kan in de meeste gevallen retour genomen worden, omdat de meeste leveranciers daarover afspraken hebben met de zorgverzekeraars. Als een bepaald hulpmiddel goed voldeed, maar door een ongelukkige terugval van de kwaliteit van de ogen niet meer gebruikt wordt, is het goed eerst contact op te nemen met de oogarts alvorens een ander hulpmiddel aan te schaffen. De oogarts kan bepalen of er oogheelkundig onderzoek of behandeling nodig is of dat het hulpmiddel gewoon iets sterker moet worden. Misschien moet de vergrotingsfactor van het hulpmiddel van drie naar vijf of is een loepbril of beeldschermloep een beter middel dan een handloep. Het hulpmiddel versterken zonder medeweten van de oogarts is niet verstandig.

(Bron: mdvereniging.nl)

[electron]

Heb zelf in 2006 een macula oedeem gehad , en ben daarvoor behandelt met een zachte laser in kombinatie met medicijnen ,zie nu slecht met mijn rechtse oog en als ik met 2 ogen kijk heb ik een raar vertekend beeld , loop nu sinds 2008 met psychische problemen rond en vraag me altijd af of het laatste het gevolg is van het eerste .
Instantie's begrijpen ook niet wat je bedoelt en wat het met je doet , zijn hier meer mensen op het forum die me een soortgelijk probeem worstelen

Mvg Paul